‘‘ÇOCUĞUM TEK BAŞINA KALMAKTAN KORKUYOR. NE YAPMALIYIM?’’

Beylikdüzü Fonist Dil, Konuşma ve Gelişim Merkezi olarak kurumumuzdaki uzman klinik psikologlar tarafından yalnız kalmaktan korkan çocukların ihtiyacına yönelik olarak değerlendirme, terapi ve aile bilgilendirmeleri yapılmaktadır. "Çocuğum ışık açık uyuyor.", "Çocuğum tek başına bir yere gidemiyor.", "Çocuğum uyurken yanında bizi istiyor.", "Öğrencilerim annesi olmadan sınıfa girmiyor." gibi soru ve şikayetler ile ebeveyn ya da öğretmenler kurumumuza başvurmaktadır. Bu makalede çocukların korkularının nedenleri, neler yapılması ve ne zaman yardım alınması gerektiği ile ilgili bilgiler yer almaktadır.

‘‘Çocuğum Tek Başına Kalmaktan Korkuyor. Ne yapmalıyım?’’

Korku, genel olarak çevredeki koşullara, uyarının veriliş biçimine, geçmiş yaşantılara ve o andaki fizyolojik ve psikolojik duruma bağlıdır. Bazı korkular yaşanan olumsuz bir olay ya da deneyim sonucu ortaya çıkar, yani öğrenilir. Çocuklar, yetişkinler için hiç ürkütücü olmayan şeylerden dahi korkabilirler. Örneğin, bir kavgaya şahit olan çocuk yüksek seslerden korkabilir. Ya da bir hayvanı görmekten, bir eşyaya dokunmaktan, denize girmekten, rüyalarından, tuvalete gitmekten, ebeveynlerinden ayrı kalmaktan, yalnız yatmaktan, yağmurdan, yabancı bir sesten, canavarlardan korkabilir. Her yaş dönemlerinde ayrı ayrı korkular deneyimleyebilirler. Önemli olan, anne ve babanın doğru yaklaşımı ile bu korkuları aşabilmeleri ve ileri yaşlara aktarılmasını önleyebilmeleridir.

Korkuların bir bölümü ise anne babaların yanlış tutumları sonucu ortaya çıkabilir. Örneğin, çocuğuna istediğini yaptırmakta sıkıntı yaşayan anne baba, bazen “Seni öğretmenine söyleyeceğim” , “Bir daha aynı şeyi yaparsan seni doktora götürüp iğne yaptıracağım,” vb. gibi ifadeler kullanarak çocuklarında yıllar boyu sürecek korkuların oluşmasına yol açabilir. Fakat çocukluk döneminde görülen her korku dış etmene bağlı değildir. Örneğin, hayal gücü geniş olan çocuklarda bazı masallara bağlı olarak bir takım korkular yer edebilir. Günümüzde çocuklarda karşılaşılan en yaygın sorunlardan bir tanesi de, çeşitli durumlarda yalnız kalma korkusudur.

Çocuklar Yalnız Kalmaktan Neden Korkar?

Genellikle yalnız kalma korkusu 2 ve 4 yaş aralığındaki çocuklarda görülür. Yaşanılan bu korku kendisini hayvan korkusu, kostüm ve karanlık korkusu gibi başka türlerde de gösterebilir. Bununla beraber, çocuklar arasında çok yaygın olan bu korku zamanla birlikte yavaş yavaş azalır. Çocuklar daha olgun ve büyümüş hissetmek, işlerini kendi kendilerine başarmak isterler.

Tek Başına Kalmaktan Korkan Çocuğunuza Nasıl Yardım Edebilirsiniz?

Yalnız kalma korkusu çocuklarda çok fazla olursa, onlara yalnız kaldıkları zamanlarda da eğlenebilmesini öğretmek önemlidir. Başka bir deyişle, yavaş yavaş çocuğunuza tek başına zaman geçirme fırsatı verin. Bu süreleri çok uzatmamaya özen gösterin çünkü çocuğunuzun korkusu artabilir.

Aşağıda, çocuğunuzun yalnız kalma korkusunun üstesinden gelebilmesine yardımcı olabilmeniz için bazı tavsiyeler yer almaktadır:

• Çocuğunuzun tek başına bir şeyler başarmasına imkan tanıyın. Bu, marketten bir şey almak veya okula tek başına gitmek gibi basit şeyler olabilir. Önemli olan, onları desteklediğinizi göstermektir.

• Çocuğunuzu başına gelebilecek durumlara karşı hazırlıklı hale getirin. Örneğin, ona belirli bir konu ile ilgili hikayeler anlatabilirsiniz. Tek başına kalmak ile alakalı, yaşına uygun hikaye kitaplarından faydalanılabilir.

• Çocuğunuza endişelerini sorun ve korkuları hakkında konuşmasına, onları resmetmesine izin verin.

• Çocuklara duygularını kabul etmeyi ve onları etkili bir biçimde kontrol edebilmeyi öğretin.

• Çocuğunuzun duygularını küçümsemeyin. Çocuğun belli duyguları deneyimlemesine engel olamayacağınızı unutmayın. Bütün insanların korku da dahil olmak üzere hislerini ifade etme hakkı vardır.

• Çocuğu korkuları ile yüzleşmesi için zorlamayın. Bu sadece anksiyete ve acıya sebep olur.

• Bir çocuk hayaletler, canavarlar vb gibi hayal ürünü yaratıklardan korkuyorsa da ona gerçekte böyle yaratıkların olmadığını açıklamanız gerekir. Genelde odanın ışığının loş olduğu yatma zamanlarında çocuklar, duvardaki gölgeleri çeşitli yaratıklara ya da hayvanlara benzetebilirler. Bunun bir gölge sonucu oluştuğu ve ışık açıldığında ortadan kalktığı onlara gösterilmelidir. Bazen de çocuklar, hayal ürünü yaratıklardan korktukları için yalnız başına kalmak istemeyebilirler. Örneğin, bir çocuk hayaletlerden korkuyorsa, gerekirse bütün evi birlikte gezip ona hiçbir yerde hayalet olmadığı gösterilmelidir. Bu yöntem, çocuk için hem ikna edicidir, hem de ona güven verir.

Ne Zaman Profesyonel Yardım Almalıyız?

Bazen çocukların davranışlarında birtakım değişiklikler meydana gelebilir. Örneğin, hareketleri agresifleşmeye başlayabilir. Bazı çocuklar, uyurken altına yapabilir veya korktuklarında parmaklarını emebilirler.

Çocuklardaki korku karşısında ebeveynlerin hemen alarma geçmesi gerekmeyebilir. Ancak, verilen bilgilere ek olarak çocuğunuz aşağıdaki durumlardan birini yaşıyorsa, bir profesyonelden yardım almayı düşünebilirsiniz:

• Şiddetli ve uzun süreli korkular

• Çocuğunuzun korkularının gelişimine engel olduğu durumlar

• Çocuğunuzun korkularının günlük hayatını, okulu ve ailesini olumsuz etkilediği durumlar

Yalnız kalma korkusunun üstesinden gelmek çocuklar için karmaşık olabilir. Bununla birlikte, bir şeyleri tek başlarına çözebildiklerini gördüklerinde, çocuklar bunu yapabildiklerini öğrenir. Bu nedenle, ailelerin desteği ve yönlendirmesi çok önemlidir.